Kinderspel: van webtechnologie tot meer empathie
“In recognition of an extraordinary societal impact of this project”. Met deze woorden ontving Joost Vennekens in september 2022 de SEFI Francesco Maffioli Award of Excellence for Developing Learning and Teaching in Engineering Education voor zijn service-learning vak ‘Webtechnologie: inclusive web design’. De prijs wordt elk jaar door de European Society for Engineering Education uitgereikt aan docenten als erkenning voor het ontwerpen van innovatieve en out of the box curricula, leeromgevingen en didactieken. Deze keer gaf de Maffioli Award erkenning aan de educatieve én maatschappelijke impact van service-learning.
Van fictie tot actie
In 2018 maakte Joost Vennekens, docent in de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen aan KU Leuven, de bewuste keuze om zijn vak Webtechnologie te hervormen tot een service-learning vak. Voordien moesten zijn studenten als eindproject een website ontwikkelen voor een fictief bedrijf zoals een autoverkoper. De studenten werden daarbij verwacht om creatief én empathisch te zijn, maar daar knelde het schoentje. Het bleek moeilijk voor studenten om zélf nieuwe functies te bedenken, en wanneer ze dit wel deden, dan bleken die allesbehalve relevant voor de eindgebruiker. De meer empathische en menselijke focus van service-learning kwam dus als geroepen voor Joost en zijn studenten.
In plaats van een fictieve website, vraagt Joost zijn studenten nu om webtoepassingen te ontwikkelen voor WAI-NOT. Deze organisatie biedt kinderen en jongeren met een fysieke of verstandelijke beperking een toegankelijke en veilige website om hun digitale vaardigheden te oefenen. Zowel voor als tijdens de ontwikkeling van de demo’s krijgen de studenten de kans om samen met Tony Pijls van WAI-NOT op bezoek te gaan bij de doelgroep, in een school voor buitengewoon basisonderwijs. Dit persoonlijke contact geeft de studenten een belangrijke stimulans om de noden en perspectieven van de kinderen mee te nemen in hun designproces. Daarbij krijgen de studenten ook directe feedback van Tony tijdens hun bezoek. “Het een echte win-win”, zegt Tony, “het motiveert de studenten om van achter hun laptop en in de wereld te komen, en wij houden er duurzame programma’s voor onze website aan over.”
“Het is een echte win-win. Het motiveert de studenten om van achter hun laptop en in de wereld te komen, en wij houden er duurzame programma’s voor onze website aan over.” Tony Pijls, WAI-NOT
Van kinderspel tot verplaatsing
Ondertussen werkt Joost al vier jaar samen met WAI-NOT, en hebben zijn studenten al verschillende webfuncties ontwikkeld voor kinderen met een beperking, zoals computerspelletjes om al spelenderwijs met muis en toetsenbord te leren omgaan, en tekenprogramma’s. Volgens zowel Joost als Tony is de grote meerwaarde voor de studenten dat ze dankzij dit vak in contact komen met een doelgroep die het wat moeilijker heeft om met technologie te interageren. “Voor onze studenten is technologie kinderspel, dus ze kunnen zich vaak niet inleven in het idee dat dit voor sommige mensen minder evident is”, zegt Joost. En ook Tony bevestigt dat hij graag de “programmeurs van morgen” mee helpt vormen opdat ze niet alleen technisch maar ook sociaal onderlegd zijn.
Joost vermeldt drie belangrijke doelstellingen voor studenten die hij met zijn service-learning vak hoopt te bereiken: motivatie, empathie en creativiteit. Ten eerste werkt het zeer motiverend voor de studenten om iets te ontwikkelen in een reële context, iets dat ook effectief in de praktijk wordt toegepast. Ten tweede leren de studenten zich in te leven in het perspectief van de eindgebruiker, in dit geval kinderen met een beperking. En ten slotte krijgen ze de kans om hun creativiteit bot te vieren in de ontwikkeling van nieuwe webtechnologieën.
“Ik leerde buiten mezelf te kijken en niet altijd vanuit mijn eigen standpunt te vertrekken.” student
Uiteindelijk hoopt Joost dat zijn studenten aan dit vak “de reflex overhouden om hun eigen vooronderstellingen over mensen die software gebruiken in vraag te stellen”. Dat dit doel bereikt wordt, blijkt ook duidelijk uit de reacties van de studenten zelf. “Ik heb geleerd dat er veel gebruikers zijn die minder of zelfs geen digitale vaardigheden hebben”, zegt oud-student Ruben Kindt, “door deze doelgroep te leren kennen, denk ik nu helemaal anders over de gemiddelde gebruiker”. Lotte Hendrickx, een andere oud-student van Joost, leerde zich te verplaatsen in het perspectief van een ander: “ik leerde buiten mezelf te kijken en niet altijd vanuit mijn eigen standpunt te vertrekken”.
Van impact tot waardering
In 2019 won Lotte Hendrickx als één van zes studenten van Joost de CERA Award for Social Innovation als erkenning voor de computerspelletjes die ze voor en samen met WAI-NOT ontwikkelden. Hoewel voor Lotte de interactie met de kinderen de grootste meerwaarde bleek, was het toch ook een “leuk extraatje om waardering te krijgen voor het werk dat je doet”. Met de SEFI Maffioli Award van 2022 werd het service-learning vak van Joost nogmaals erkend, ditmaal omwille van zowel de maatschappelijke als de educatieve impact. Joost omschrijft het als “een prachtige erkenning” voor het werk dat hij samen met zijn studenten en WAI-NOT doet.
Met veel dank aan Joost Vennekens en collega’s Greet Langie en An Van Haperen van Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen van KU Leuven; Tony Pijls en Alexander Van Paemel van WAI-NOT; en alle kinderen en studenten die meewerk(t)en aan het vak Webtechnologie.
Neem zeker ook eens een kijkje op de website van WAI-NOT! https://www.wai-not.be/
Sara Vantournhout
Coördinator KU Leuven Engage & Service-learning
KU Leuven
Meer weten over service-learning aan de KU Leuven? Neem een kijkje op https://www.kuleuven.be/onderwijs/sl
