De kracht van Radio Haren: stemmen versterken, menselijkheid herwinnen
Gevangenisradio
Studenten van de radio-opleiding aan RITCS School of Arts kunnen in de derde bachelor opteren voor het keuzevak gevangenisradio. Het is een participatief project in de gevangenis van Haren: een hyperlokale community radiozender, gemaakt door en voor de gevangenisbevolking. Studenten maken samen met gedetineerden deel uit van het radioredactieteam, dat creatieve radioprogramma’s bedenkt en uitwerkt.
De audiomakers gaan creatief aan de slag en ontwikkelen al doende radiométier en skills zoals teamwork, communicatie, zelfexpressie … Ze leren verantwoordelijkheid opnemen in een context waar ze voor alles afhankelijk zijn van anderen en waarin ze zich steeds dienen aan te passen aan veranderende omstandigheden en onverwachte wendingen. Voor de makers wil Radio Haren houvast, verantwoordelijkheid en routine bieden. Voor de luisteraars wil de zender ondersteuning, inspiratie en amusement geven.
“Wat tijdens het vooronderzoek verrijkend is geweest, is het leren debatteren, uitgaande van de heilige basis dat debatteren dialoog is en geen confrontatie. Tegelijkertijd hebben we geleerd om de mening van anderen te respecteren zelfs als we die niet delen, net zoals we willen dat onze eigen mening gerespecteerd wordt.” – student
“Radio Haren beperkt zich niet tot het volgen van een rigide, vooraf vastgesteld script, maar geeft ons de kans om inhoud te creëren die we zelf bedenken en produceren, waardoor we ons vrij en productief voelen. Onze ideeën en suggesties worden gerespecteerd en overwogen.” – gedetineerde
Impact
Radio Haren heeft in de eerste plaats impact op de deelnemende audiomakers. Ze krijgen wekelijks anderhalve dag zinvolle invulling. Ook studenten nemen deze ervaring mee, zowel persoonlijk als professioneel. In een stad als Brussel, zo rijk aan diversiteit, blijft het een uitdaging om die ook binnen de opleiding te weerspiegelen. Radio Haren bereikt mensen die normaal ver van het medialandschap staan en biedt hen een eerste kennismaking met het medium radio. Als opleiding die de mediamakers van morgen opleidt, is het belangrijk om diverse groepen te bereiken.
“Ik merk dat jullie schroom hebben om ons vragen te stellen. Maar hou jezelf niet tegen. Stel maar vragen. We leven in verschillende werelden; het is belangrijk om met elkaar te praten.” – gedetineerde tegen studenten
Participatie en co-creatie
Participatie is essentieel voor het project. In het co-creatieproces wordt over alles in gesprek gegaan, want radiomaken is geen wiskunde; er is geen goed of fout. Niemand is de baas, ook de docent niet. Al bakent ze wel het speelveld af. Er wordt vertrokken van ieders talenten en expertise, wat de samenwerking mooi in evenwicht brengt. Voor studenten gaat dit voornamelijk over het radiomaken, voor de gedetineerden is dit veelal hun affiniteit met de doelgroep. Ook de andere gedetineerden worden betrokken: nummers aanvragen, recepten delen, een verhaal over een bepaald thema vertellen … Alle input komt van de gedetineerden zelf.
Radio Haren wil een plek zijn waar de stoerheid van de gevangenis zoveel mogelijk buiten blijft. De radio is de bron van informatie, van kennis, van getuigenissen én een kanaal voor de stem van gedetineerden. Het brengt het gesprek op gang, doet nadenken en van gedachten wisselen. Het leert gedetineerden beter samen te leven en geeft troost en vertrouwen. Dat is het voordeel van dit medium: de anonimiteit en de kracht van verbeelding en verbinding.
Hadewijch Vanhaverbeke
Docent RITCS School of Arts
Lotte Brants
Adviseur onderwijsontwikkeling en -beleid EhB
Meer weten over Radio Haren?
Beluister enkele interessante fragmenten!
